“कोणत्याही शेतकऱ्याने आत्महत्या करू नये,” किसान समृद्धी महोत्सव 3.0 मध्ये गुरुदेव श्री श्री रविशंकर यांचा ठाम संदेश
बेंगळुरू २९ प्रमोद पाटील
“काही वर्षांपूर्वी विदर्भामध्ये शेतकरी आत्महत्यांचे भीषण संकट आले होते. त्या काळात सर्वांनाच चिंता होती की शेतकऱ्यांना कसा आधार द्यायचा,” असे श्वेता महाले (आमदार, चिखली मतदारसंघ) यांनी सांगितले. त्या किसान समृद्धी महोत्सव 3.0 मध्ये बोलत होत्या, जिथे मराठवाडा आणि विदर्भातील दुष्काळग्रस्त भागांतील 1000 शेतकरी आर्ट ऑफ लिव्हिंग आंतरराष्ट्रीय केंद्रात सहभागी झाले होते. त्यांनी पुढे सांगितले, “त्यावेळी गुरुदेव श्री श्री रविशंकर यांनी शेतकऱ्यांना मदतीचा हात दिला.”
त्यापुढे म्हणाल्या, “गुरुदेवांनी शेतकऱ्यांचे मनोबल उंचावले. आर्ट ऑफ लिव्हिंग ही एकमेव संस्था आहे जी मानसिक आरोग्य, समाज आणि निसर्ग या तिन्ही स्तरांवर समग्र पद्धतीने कार्य करते. जलयुक्त शिवार आणि आर्ट ऑफ लिव्हिंगच्या विविध उपक्रमांमुळे महाराष्ट्रभर मोठे सकारात्मक बदल घडले आहेत. 2024 मध्ये या प्रयत्नांमुळे भूजल पातळी वाढली, ज्यामुळे शेतकऱ्यांचे जीवनमान सुधारले.”
गुरुदेवांचा शेतकरी आत्महत्या मुक्त भविष्यासाठी संदेश
गुरुदेव श्री श्री रविशंकर यांनी एक ठाम संदेश देताना सांगितले, “कोणत्याही शेतकऱ्याने आत्महत्या करू नये.”
ते पुढे म्हणाले, “आपला देश ऋषी आणि कृषी यांचा देश आहे. जर देशात ऋषी म्हणजे ज्ञानी नसते आणि कृषी नसती, तर हा देश केव्हाच संपला असता.”
आत्मबल आणि धैर्य यांचे महत्त्व सांगताना ते म्हणाले, “जेव्हा मनोबल आणि आत्मविश्वास असतो, तेव्हा कोणतेही कार्य अशक्य राहत नाही.”
त्यांनी ‘प्रोजेक्ट भारत’ विषयी सांगितले, ज्या अंतर्गत प्रत्येक गावातील पाच लोकांची निवड केली जाईल, जे गावाच्या विकासासाठी आणि शेतकऱ्यांचे मनोबल वाढवण्यासाठी कार्य करतील.
आर्ट ऑफ लिव्हिंगने शेतकऱ्यांसाठी एक समृद्ध पर्यावरण निर्माण केले आहे. आतापर्यंत 23 लाखांहून अधिक शेतकऱ्यांना नैसर्गिक शेतीचे प्रशिक्षण देण्यात आले आहे. 1 लाखाहून अधिक जलसंधारण रचना उभारण्यात आल्या असून 20,000 हून अधिक गावांमध्ये 3.45 कोटी लोकांना याचा लाभ झाला आहे. किसान समृद्धी महोत्सव हा केवळ एक कार्यक्रम नाही, तर एक प्रेरणादायी मंच आहे, जिथे शेतकरी त्यांच्या संघर्षाच्या आणि यशाच्या गोष्टी शेअर करतात, तसेच नव्या पद्धती शिकतात आणि स्वीकारतात.
शेतकरी आणि सरकारी अधिकाऱ्यांचे आर्ट ऑफ लिव्हिंगच्या कार्याविषयी अनुभव
संजय येऊल, अकोला येथील 205 एकर शेती करणारे शेतकरी, म्हणाले, “2017-18 मध्ये आमच्या गावात पाण्याची पातळी खूप खाली गेली होती. पण आर्ट ऑफ लिव्हिंगच्या जलसंधारण उपक्रमांमुळे आज पाण्याची पातळी 25 फूट झाली आहे. त्यामुळे मीच नव्हे, तर आमच्या संपूर्ण परिसरातील शेतकऱ्यांना याचा मोठा लाभ झाला आहे. वृक्षारोपण मोहिमेमुळेही शेतकऱ्यांना मोठी मदत मिळाली आहे.”
संदीप ससाणे, उपविभागीय जलसंधारण अधिकारी, वर्धा, म्हणाले, “मी गांधींच्या भूमीतील आहे आणि मी सत्य सांगणार. मी 2017 पासून आर्ट ऑफ लिव्हिंगसोबत कार्य करत आहे. त्यांच्या जलसंधारण उपक्रमांमुळे भूजल पातळी वाढली आहे आणि शेतकऱ्यांचे जीवनमान सुधारले आहे. यावर्षी, त्यांच्या हस्तक्षेपामुळे, पुरग्रस्त गावांमध्ये देखील एकही एकर शेतीचे नुकसान झाले नाही. जेव्हा अशा संस्था प्रशासनासोबत मिळून काम करतात, तेव्हा खरोखर मोठे कार्य घडते.”
शेतकऱ्यांच्या समृद्धीचा एक नवा अध्याय
शेतकऱ्यांच्या जीवनात झालेल्या परिवर्तनाचे एक मोठे उदाहरण म्हणजे 300 शेतकऱ्यांनी स्वतःचे विमानाचे तिकीट स्वतः खरेदी करून या कार्यक्रमास हजेरी लावली.
कधीकाळी आर्थिक संकटात अडकलेल्या या शेतकऱ्यांनी आता स्वतःच्या श्रमावर भरभराट मिळवली आहे. त्यांचे जीवनमान उंचावण्याचे श्रेय गुरुदेव श्री श्री रविशंकर यांच्या दूरदृष्टीला आणि आर्ट ऑफ लिव्हिंगच्या अथक कार्याला जाते.
गुरुदेवांनी कार्यक्रमाच्या शेवटी सर्व शेतकऱ्यांना आश्वासन दिले:
“तुमच्यावर मोठी जबाबदारी आहे—सर्वांचे मनोबल उंचावणे आणि सर्वांना पुढे घेऊन जाणे आणि या संपूर्ण प्रवासात आम्ही तुमच्या सोबत आहोत.”
आर्ट ऑफ लिव्हिंगबद्दल थोडेसे
आर्ट ऑफ लिव्हिंग ही गुरुदेव श्री श्री रविशंकर यांनी स्थापन केलेली जागतिक स्वयंसेवी संस्था आहे, जी तणावमुक्त जीवनशैली, सामाजिक आणि मानवीय सेवा, तसेच शाश्वत विकास यासाठी कार्य करते. नैसर्गिक शेती, जलसंधारण, मानसिक स्वास्थ्य आणि कृषी क्षेत्रातील सुधारणा यावर आर्ट ऑफ लिव्हिंगने सातत्याने कार्य करत एक समृद्ध आणि आत्मनिर्भर शेतकरी समुदाय घडवला आहे.
